Architektura Kurpi Białych – projekt inwentaryzacyjny

Nasz wieś Leszczydół Nowiny to otoczona lasami część krainy, posiadającej wiekowe i specyficzne tradycje architektoniczne. Kurpie Białe, bo o nich mowa to przede wszystkim budownictwo drewniane, które stało się wyrazem tożsamości krajobrazu kulturowego naszej małej ojczyzny. Przez wiele wieków jedynym tworzywem budowlanym było drewno, a jego dostępność przyczyniła się do masowego wykorzystania w budownictwie. Drewno jako materiał podatny na obróbkę ręczną i mechaniczną stało się również surowcem wykorzystywanym do kształtowania elementów małej architektury, której specyficzne elementy znajdziemy do dziś na terenach kurpiowskich, w tym również naszej miejscowości.

Niestety elementy białokurpiowskiej architektury nie są stosowane w dzisiejszym budownictwie. Rzadko można spotkać również i inne elementy, chociażby ozdobne, które byłyby wykorzystywane zgodnie z naszą tradycją. Pojawiają się czasami próby jej odtwarzania w przypadku budowy nowych budynków drewnianych (najczęściej letniskowych). W wielu przypadkach jest to niestety pomieszanie różnych technik i wizji, które z naszą tradycją mają niewiele wspólnego. Zdarzają się jednak prawdziwe perełki, które przez właścicieli są odnawiane z wielkim wysiłkiem, Fot.1

Każdego roku ubywa typowych budowli i elementów architektonicznych Kurpi Białych. Znikają, poddając się upływowi czasu i coraz mniejszemu zainteresowaniu młodego pokolenia. Dlatego wśród członków naszego Stowarzyszenia zrodził się pomysł aby przeprowadzić inwentaryzację elementów architektury kurpiowskiej w powiecie wyszkowskim.

Dzięki współpracy i dofinansowaniu naszego projektu przez Powiat Wyszków, mamy możliwość podjęcia działań inwentaryzacyjnych na terenie naszej wsi ale też i całego powiatu. Chcemy zgromadzić jak najszerszą dokumentację fotograficzną dotyczącą stanu zachowania architektury kurpiowskiej. Jako jej elementy będziemy brać pod uwagę przede wszystkim budynki mieszkalne, budynki gospodarcze, ale także elementy małej architektury takie jak ziemianki, zwane dawniej jako śklep, wiejskie kapliczki i elementy kultu religijnego oraz wiele innych.
Mamy nadzieję, że zebrana dokumentacja będzie ciekawym archiwum, które odpowie nam na pytanie dotyczące stanu zachowania tejże architektury ale również zainteresuje wiele osób tradycją naszej małej ojczyzny.

Nasze Stowarzyszenie powołało już zespół projektowy, mamy ustalony plan działania ale liczymy również na wsparcie wszystkich mieszkańców powiatu. Jeżeli znacie ciekawe miejsca na terenie powiatu wyszkowskiego, które zawierają elementy białokurpiowskiej architektury, i które powinny zostać zinwentaryzowane to piszcie na nasz adres; infoleszczydol@gmail.com – przyjedziemy, sfotografujemy i dodamy do zbioru. Będzie to wasz wkład w podtrzymanie naszej lokalnej tradycji.
Zebrane materiały będziemy na bieżąco prezentować na naszej stronie. Poniżej przykładowa galeria pięknie zachowanej, niestety opuszczonej chałupy w Barcicach.